Rinny E. Kooi
Op 30 april 2021 ging een kleine groep mensen aan de slag met het Roomburgerpark Reuzenberenklauw vrij te maken. Die plant is heel mooi als hij bloeit maar hij is net zo gevaarlijk als dat hij mooi is! Daarom begon men met deze actie! Sinds 2 augustus 2017 is in alle landen van de Europese Unie het bestrijden van de plant verplicht, even als het verkopen daarvan en ook het bezit van levende plant of zaden.
De reus!
Als die reus, de reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum), bloeit is dat spectaculair om te zien. Hij is veel mooier en veel groter (tot wel 4 meter) dan zijn inheemse soortgenoot, de gewone berenklauw (Heracleum sphondylium). Het is een meerjarige plant uit de schermbloemenfamiliewaartoe ook onze fluitekruid behoort. Omdat hij zo mooi is werd hij in de 19e eeuw vanuit de Kaukasus als tuinplant in Europa geïntroduceerd. Was dat maar niet gebeurd!!
Plaaggeest!
Omdat de reuzenberenklauw zo kiemkrachtig is en met zijn bladeren al het licht voor andere planten wegneemt, wordt de soort beschouwd als een onkruid. Daar waar geen schapen en ander vee loopt drukt de reus alle andere planten weg. Helaas heeft hij in ons land geen andere plaagdieren dan grote grazers en schapen. In het park begint hij al op plaatsen waar hij veel voorkomt andere planten te verjagen!! Dat is te zien op een plek tussen de vijver en het water langs de Van Vollenhovekade. En ook in de wal van de boezem langs het laantje vanaf tussen de ingang van de hockeyvereniging en de Hazewinkelstraat.
Tevens is de plant nog te vinden niet in de wallen van de sloot tussen de speeltuin en het hockeyveld. Verder zie je hem een enkele keer elders in het park.
Gevaarlijk!
Een onschuldige plant kan heel gevaarlijk zijn. Dat geldt voor deze reus! Weest dus heel voorzichtig met hem aan te raken! Het sap wat vrij komt als de plant wordt beschadigd is heel agressief! Het kan grote, pijnlijke wonden veroorzaken die lijken op brandwonden op de huid. Als het sap in ogen komt kan het zelfs blindheid veroorzaken, dat geldt ook voor honden! Er zijn mensen met ernstige verwondingen in het ziekenhuis terecht gekomen.
Het vrijkomende sap reageert heel sterk op zonlicht! Als je in de zon loopt en dat sap op je huid krijgt ga dan snel naar water en was de huid grondig. Dit is de enige korte termijn oplossing! Ga later nog eens de huid goed wassen. Net als met brandwonden kan het twee weken duren voor zo’n ‘brandblaar’ is genezen.
Bestrijding
Tegenwoordig zijn gemeentes bezig met de bestrijding van deze reus. Helaas groeit hij langzamerhand overal in ons land, dus ook in Leiden en in het Roomburgerpark. Voor de gemeentes is het vaak bijna niet te doen alle reuzen aan te pakken. In diverse plaatsen in ons land zijn het daarom burgers, vrijwilligers, die deze reus bestrijden. Soms geven gemeentes zelfs subsidie voor de bestrijding van de reus.
Dat vrijwilligers hiermee in het Roomburgerpark beginnen is dus een goede zet. De eerste aanpak in het voorjaar is heel belangrijk. Die eerste groep planten met verwijderde de bladeren hebben dan geen bladgroen meer en kunnen daardoor niet meer ‘ademen’, fotosynthetiseren[1]. Ze kunnen dat pas weer doen als ze nieuwe uitlopers, nieuwe bladeren gevormd hebben. Dat uitlopen moet verhinderd worden. Krijgt zo’n plant vaak een ‘klap op de kop’, daardoor wordt de wortel uitgeput en zal de plant sterven. Door vroeg in het voorjaar met deze klus te beginnen is het werk lichter en wordt ook voorkomen de plant gaat bloeien en zaden produceren.
Zelf verwijderen
Verwijder de bladeren met behulp van een spade, schoffel of hark. De wortels zitten relatief diep in de grond en het is vaak zwaar werk om ze te verwijderen. Regelmatig de planten van hun bladeren te ontdoen is zeer effectief. Mocht je zonder een hulpmiddel een reuzenberenklauw tegenkomen en draag je een lange broek en stevige schoenen? Ga dan midden op de plant staan en stamp hem stevig plat zodat de stelen van de bladeren knikken.
Hoe pak je het verwijderen veilig aan
In het verleden heb ik deze reuzenberenklauw in mijn tuin gehad. Toen hij bloeide genoot ik ervan maar merkte ook hoe gevaarlijk hij was! Ook ik kreeg een enkele brandwond! Ik persoonlijk pakte het verwijderen aan gekleed met dichte schoenen, een lange broek, een bloes met lange mouwen en handschoenen! Het verwijderde groen liet ik soms liggen, gooide het onder struiken of stopte het heel zorgvuldig in een emmer! Na afloop waste ik veiligheidshalve mijn handen. Door deze werkwijze kreeg ik nooit problemen en werd mijn tuin berenklauwvrij! Zorgvuldigheid is heel belangrijk.
Hoe ziet een jonge plant eruit
In het park groeien zowel de reuzenberenklauw als de inheemse berenklauw. De bladeren van de eerste zijn groter, vaak lichter van kleur, hariger en sterker ingesneden dan die van de gewone berenklauw. De laatste wordt ook niet zo groot, hooguit 1, 5 meter als hij bloeit. In het park kunnen ze naast elkaar worden aangetroffen. Onder aan deze tekst staan afbeeldingen van beide soorten.
Voordeel voor het park!
Door de verwijdering van de reuzenberenklauw in het park wordt het daar veiliger voor mensen die deze reus niet kennen. Ik denk dan ook aan de kinderen van de scholen die in dit park op excursie gaan. Ik heb daar schoolkinderen bij de reuzen gezien en vond dat gevaarlijk. En wat te denken van gymgroepen met kleine kinderen of groepjes kinderen die daar verstoppertje spelen? Of van honden die per ongeluk dat sap in hun ogen krijgen? Bovendien komt er dan ruimte voor mooie andere planten als de reuzen zijn verwijderd..
Laten we daarom opgaan voor: Het Roomburgerpark met z’n Speeltuin en Sportomgeving reuzenberenklauw vrij!![2]
[1] Fotosynthese (ook: koolstofdioxideassimilatie of koolzuurassimilatie), is een vorm van biosynthese waarbij lichtenergie wordt gebruikt om koolstofdioxide om te zetten in koolhydraten, zoals glucose. Hier komt zuurstof bij vrij. Een deel van de glucose wordt via de zetmeelsynthese omgezet in zetmeel en in wortels, stengels of bladeren opgeslagen.
[2] Voor vragen: Rinnyekooi@hotmail.com 0610206654